Geçmişten Günümüze Kadar Uzanan Dokuma Mirası

Dokuma kumaş sanayii, sahip olduğu yatırım kapasitesi ve ihracat potansiyeli ile tekstil sektörü için büyük bir öneme sahiptir. Türkiye’nin en çok ihracat yapılan ikinci sektörü durumundaki hazır giyim ve konfeksiyon sanayiine sağladığı hammadde tedariki ile dokuma sektörü, tekstil sanayiinin önemli alt sektörlerinden birini oluşturur.

Arkeolojik buluntulara bakıldığında dokuma kumaşların tarihi M.Ö. 6500 yılına kadar uzanıyor. İki iplik sistemiyle tekstil yüzeyi oluşturma metodu günümüzden en az 8000 yıl öncesinde de bilindiği buluntular sayesinde anlaşılıyor. İlk defa yurdumuzda yapılan kazılarda ortaya çıkan dokuma kumaşlar neolitik taş devrine ait olarak karbonlaşmış halde bulundu. Sonrasında ise; Kıbrıs, Girit Adaları’nda ve Yunanistan’da da yaklaşık M.Ö. 5500 yıllarından başlayarak dokuma ile ilgili buluntular ele geçti. Günümüzde ise teknoloji ile birlikte dokuma tekstil sektörünün alt sektörlerinden biri olarak daima gelişim gösteriyor.

Ülkemizde geçmişten günümüze kadar büyük gelişimler gösteren dokumacılığın, özel üretilen kumaşlarla Türkiye’den dünyanın dört bir yanına ünü yayılmıştır. Bu kumaşlardan en bilinenleri ise şunlardır;

• İstanbul’un Karadeniz kıyısında bulunan ilçesi Şile’de doğan Şile Bezi genellikle krem, beyaz ve bej renkler- de dokunarak çoğunlukla giysilerde ve ev tekstilinde kullanılır.
• Buldan Bezi ilk olarak Denizli’nin Buldan ilçesinde üretildi. Çeşitli kullanım yerleri olan bu kumaşa, 2016 yılında coğrafi işaret belgesi
• 2018 yılında tescillenen Ayancık Keten Bezi, Sinop’un Ayancık ilçesinde uzun yıllar boyunca dokunarak ortaya çıkmıştır.
• Asıl ismi feretiko olan ve el tezgâhlarında dokunan Rize Bezinin günümüz- de hala üretimine devam Bu özel bez genellikle, perde olarak ya da masaların üstünü süslemek amaçlı kullanılır.
• Trabzon’da halkın günlük yaşamında sıklıkla kullandığı Trabzon Peştamalı, genellikle peştamal tezgâhı olarak bilinen tezgâhlarda
• Yüzyıllar boyunca kervanlarla dünyanın dört bir yanına ulaşan Bursa İpekçiliği, Bursa’nın dokuma alanında gelişmesine büyük katkılar sağlamıştır.
• Harry Potter ve Truva filmlerinin kostümlerinde kullanılan Yeşilyurt Dokumaları, Muğla’da 300 yıldır dokunmaya devam
• Sadece Gaziantep’te üretilen Kutnu Dokuma Kumaşları, 16. yüzyıldan günümüze kadar gelmiştir.
• Giresun’un Şebinkarahisar ilçesinde 1800’lü yıllardan beri dokunan Tanzara Dokuması hiçbir kimyasal işlem görmeden üretilmeye devam
• En ve boy olarak dikilebilme özelliği- ne sahip Hatay İpeği, yüzyıllardan beri Hatay’da üretilmeye devam

DOKUMA KUMAŞ İHRACATI 2018 YILINI ARTIŞLA KAPATTI

Dokuma kumaş ihracatı geçtiğimiz yılın Ocak – Aralık döneminde %1,7 oranında artışla 2,5 milyar dolar değerinde oldu. 2019 yılı Ocak ayında ise dokuma kumaş ihracatı, 188 milyon dolar değerinde gerçekleşti.

2018 yılı Ocak – Aralık döneminde alt ürün grupları bazında dokuma kumaş ihracatımız incelendiğinde, en önemli alt ürün grubunun yaklaşık 980 milyon dolar ihracat değeri ile pamuklu dokuma kumaş olduğu görülüyor. Pamuklu dokuma kumaş ihracatımız toplam dokuma kumaş ihracatımızın %39,1’ini oluşturuyor.

İHRACATIN EN FAZLA YÜKSELDIĞI ÜLKE: TUNUS

Geçtiğimiz yıl, dokuma kumaş ihracatında en önemli ülke, %0,8 artışla yaklaşık 160 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilen İtalya oldu. 2018 yılında dokuma kumaş ihracatında öne çıkan diğer önemli ülkeler İspanya, Almanya ve Romanya’dır.

2018 yılı Ocak – Aralık döneminde ihracatın en fazla yükseldiği ülke ise %10,3 oranında artış kaydedilen Tunus oldu. Dokuma kumaş ihracatında %47,2 paya sahip olan AB(28) ülkelerine 2018 Ocak – Aralık döneminde ihracat 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşirken 2019 yılı Ocak ayında ise yaklaşık 89 milyon dolar değerinde oldu.

KÜRESEL PAZARDA DOKUMA MAKİNELERİ SEVKİYATI ARTTI

Küresel pazarda tekstil makineleri işinde büyüme 2017 yılında devam etti. Uluslararası Tekstil Üreticileri Federasyonu ITMF’nin yıllık raporuna göre neredeyse bütün makine gruplarında önemli sevkiyat artışları gerçekleşti. 2017 yılında mekiksiz tezgahların dünya çapında sevkiyatı %12 artışla 95.300 adede yükseldi. Hava jetli (air-jet) tezgahların %18 artışla yaklaşık 27.000 adet, su jetli (water-jet) tezgahlar %14 artışla 36.200 adet ve rapier/projektili tezgahlar da %7 artışla 32.000 civarında satış rakamı elde etti.

2017 yılında tüm mekiksiz tezgahların (hava-jet, su-jet ve rapier/projektili) ana sevkiyat pazarı Asya oldu. Dünyadaki tüm makine gönderilerinin %91’i bu pazara yapıldı. Bunların %48’i su-jetli dokuma tezgahı, %31’i rapier/projektili ve %28’i de hava-jetli tezgah olarak belirlendi. Rapier/projektili dokuma makinelerinde Avrupa %65 ve Amerika %37 pay alırken, hava jetli makinelerde sırasıyla %2 ve %25 paya sahip oldular.

Aynı rapora göre; Türkiye’ye 2017 yılında toplam 3203 adet mekiksiz dokuma tezgahı sevkiyatı gerçekleşti. Bunların 2.178 adedini rapier/projektili tezgahlar, 965 adedini hava-jetli, 60 adedini ise su-jetli tezgahlar oluşturdu.