İpliğin Sanatsal Dönüşümü: ‘Morfoz’
8-11 Eylül tarihleri arasında Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen IGM 2022- İstanbul 27. Uluslararası Konfeksiyon Makine, Yedek Parça ve Yan Sanayi Fuarı sırasında yapılan ‘Morfoz’ isimli iplik çalışması, fuar süresince ziyaretçilerin uğrak noktası oldu. Çalışmanın mimarı olan Özgür Özcan ile Tekstil Teknoloji dergimiz için bir röportaj gerçekleştirdik.
Öncelikle kendinizden biraz bahsedebilir misiniz? Hangi alanda çalışmalar yapıyorsunuz?
1997 yılında İ.T.Ü. Mimarlık bölümünü bitirdim,2005 yılında da aynı bölümde yüksek lisansımı tamamladım. 2018 yılına kadar mesleğimle ilgili çeşitli projeler gerçekleştirdim. Yaklaşık 7 yıl önce ip sanatı (string art) ile tanıştım. Bu sanatla tanıştığım dönemde, fuar stantları tasarım ve uygulaması yapıyordum. Hobi olarak ilgilenmeye başladığım bu tekniğin eğitim alanında kullanıldığını öğrendikten sonra okullarda seçmeli ders kapsamında eğitim vermeye başladım. Okullar, bu sanatı benim için hobi olmaktan çıkarıp meslek haline getirme konusunda ilk imkânı sağladı. İlk 3 yıl iki işi birlikte yürüttükten sonra stresli ve yorucu olması sebebiyle fuar konusunu tamamen bırakıp ip sanatına yöneldim.
IGM 2022 Fuarı’nda Durak Tekstil’in desteğiyle yapmış olduğunuz ‘Morfoz’ adlı çalışmanızdan bahsedebilir misiniz? Öncelikle bu çalışmanın yapılış amacı ve mesajı neydi?
String art’ın en basit tarifi, iplik kullanarak resim (2 boyut) ve heykel (3 boyut) yapmak. Üzerinde çalıştığım sanatın ana malzemesi iplik. Durak Tekstil, sosyal medyadaki paylaşımlarım sayesinde bana ulaştı. Firmanın 50. kuruluş yıldönümleri dolayısıyla kendi ürünlerini kullanarak etkileyici ve sektöre ses getiren bir sanat eseri için berber çalışma önerisinde bulundular. Yaklaşık 3-4 ay ‘Morfoz’ isimli çalışma için Durak Tekstil ile birlikte tasarım üzerinde çalıştık. Tasarıma karar verdikten sonra fuar organizatörleri ile görüşmeler yaptık. Amacımız; ürün çeşitliliğini daha çarpıcı ve ilgi çeken bir yolla, sanat kullanarak sergilemek, fuar için bir odak noktası oluşturmak ve görsel bir değer katmaktı. Bunu önemli ölçüde başardığımızı düşünüyorum. Durak Tekstil’in ve Teknik Fuarcılık’ın projenin gerçekleşmesinde katkıları çok büyük.

Özgür Özcan, String Art Sanatçısı
Çalışmayı kaç saatte ve kaç kişilik bir ekiple tamamladınız?
Tasarım aşaması 4 ay sürdü. Kararlar verildikten sonra imalata geçtiğimizde 10 gün kadar ön hazırlık ve imalatlar, 5 gün de ipliklerin yerinde uygulaması sürdü. İplikleri konstrüksiyona uygulamak için 3 kişilik bir ekip ile yaklaşık 74 saat çalıştık. Biz çalışırken merak edip gelenlerin ve bizi izleyenlerin övgüleri günde 14-15 saat çalışmanın verdiği tüm yorgunluğu unutturdu.
Kaç metre iplik kullandınız, iplik renk çeşitliliği ve kullanılan iplik çeşidiyle ilgili bilgi verebilir misiniz?
Canlı görünümleri ve parlaklıkları sebebiyle triobal kesitli Durak Tekstil polysoft serisinden polyester esaslı nakış iplikleri kullandık. Çalışma; 3,00 m x 3,00 m x 3,00 m boyutuna sahip. 27 m3’lük bir hacim içinde 97 farklı renkteki nakış iplikleri ile yaklaşık 49.000 m iplik kullanılarak ilmek ilmek dokundu. Tasarım aşamasında renk kartelalarından en canlı renkleri seçerek ve bu renkleri homojen bir renk tayfı oluşturacak şekilde sıralayarak kullandık.
Durak Tekstil ile yaptığınız iş birliğiyle ilgili görüşlerinizi bizimle paylaşabilir misiniz?
Durak Tekstil Ar-Ge, çevreye duyarlılık, sanat gibi birçok konuda projeleri olan, bu konuları sadece birer slogan olarak kullanmanın ötesinde, bu konularla ilgili yatırımlar yapıp ürün geliştiren yeniliklere açık, aynı zamanda da tecrübeli ve köklü bir firma. Özellikle firmanın Pazarlama Direktörü ve ailenin 3. Nesil temsilcisi olan Yiğit Durak başta olmak üzere tüm ekip arkadaşları, projenin gerçekleşmesi için çok çaba gösterdiler ve her aşamada destek oldular.
Fuarın gerçekleşmesinde yer alan tüm çalışanları, katılımcıları ve ziyaretçileri düşündüğümüzde muazzam bir zaman, emek ve iş gücü harcanan bir aktiviteden bahsediyoruz. Yapılan bu yatırımın karşılığını bulması ancak daha fazla insana ulaşmak ile mümkün olabilir. Fuarı ziyaret eden, bu çalışmanın önünde fotoğraflar çekip yakınları ile paylaşan, duyuran, haber yapan her bir birey, fuarın etkisini fuar alanlarının dışına taşıyarak bu amaca hizmet ediyor.
Benzer çalışmalarınızın devamı gelecek mi?
Yeni projelerimiz var tabi ki. Bu çalışmamızın ismi ‘Morfoz’; değişim, başkalaşım anlamına geliyor. Çalışma, renklerin belli bir düzen içinde değişmesi, şeklin eğrisel yüzeyler oluşturarak birbirine değmeden 4 farklı kütle oluşturması, küp şeklindeki hacmin içindeki hareketinden oluşuyor. Hatta çalışmanın etrafında döndüğünüzde görüntünün yavaş yavaş değişmesi, farklı açılardan farklı görseller sunuyor.
Değişimin kendisi aslında değişmeyen tek şey. Aynı tasarımı farklı boyutlarda toplam 4 kez uyguladık ve her seferinde yenilikler katarak geliştirdik. Üzücü olsa da teknik olarak bu boyuttaki bir çalışmayı kara yolu ile taşımak mümkün olmadığı için fuardan sonra ipliklerini kestik ve profillerini de-monte hale getirerek fuar sonrası sökümünü gerçekleştirdik. Hem “çevreye duyarlılık” konusunda Durak Tekstil’in samimiyeti ve gerçekçiliği, hem de değişimin ve başkalaşımın sürekliliği adına söktüğümüz iplikleri bir reçine ile karıştırarak ‘Metamorfoz’ kavramından yola çıkarak yeni eserler üretmeyi planlıyoruz.