Polteks, Nippol Silindir Teknolojileri ile Makinelerde Verimlilik Sağlayacak

Tekstil sektörüne yönelik kalender makinesi başta olmak üzere silindir esaslı makineler üreten Polteks, üretimini yaptığı klasik kalenderlerin ardından şişme silindirli, Nippol – I silindirli ve Nippol – II silindirli modellerini de üretmeye başladı. Nippol silindir teknolojileri, tekstil boyahanelerinde kullanılan ve kumaşa son halinin kazandırılmasında çok önemli bir makine olan kalender makinelerinde kullanılır.

Silindir tiplerinden bahsedilmeden önce kalender makinelerindeki önemli parametrelerden biri olan baskı kuvvetinden ve bu baskı kuvvetinin kumaş üzerindeki etkilerinden bahsedilmesi gerekir. Kumaş, kalender makinesinde bulunan ve birbirine belirli kuvvetle baskı uygulayan silindirlerin arasından geçer. Buradaki en önemli husus şudur: Kumaşın eni boyunca kuvvetin aynı olması gerekir. Farklı kuvvetler, kumaşın eni boyunca farklı efektler ve tuşeler ortaya çıkmasına neden olur ki bu istenmeyen bir durumdur.

Silindir Çeşitleri

Halihazırda kullanılan kalender makinelerinde ana kalem olarak üç tip silindir mevcuttur. Bunlardan biri, ısıtılabilen krom kaplı silindirdir. Bu silindir, her kalender makinesinde en az bir adet bulunur. Diğer silindir tipi, daha mat ve yumuşak tuşeler elde edebilmek için kullanılan kâğıt /pamuk silindirlerdir. Üçüncü olarak kullanılan silindir tipi ise polyamid olarak anılır. Bu silindir, daha çok kumaşın parlatılması ve ezilmesi için kullanılır. Kalender makinelerinde silindir dizilimleri ve sayıları, bu üç tip silindir kullanılarak belirlenir.

Polyamid olarak adlandırılan silindirin, sektöre yönelik kullanılmakta olan üç tipi mevcuttur:

Polyamid silindirlerin ilki klasik polyamid olarak adlandırılır. Bu silindirin bir mili, mil üzerinde polyamidi ve alın flanşları mevcuttur. Muylu kısımlarına rulman yerleştirilerek makineye monte edilir. Bu silindirlerin polyamid kılıflarının üzerinde bombe vardır ve bombe değeri makinenin çalışacağı kuvvet değerine göre belirlenir. Kenar ve ortalarda farklı kuvvet oluşmaması için bombe değerine uygun kuvvet ile çalışılmalıdır.

İkinci polyamid tipi şişme silindir ya da s-roll olarak adlandırılır. Burada silindir birçok parçadan oluşur. Ana hatlarıyla silindirin bir iç mili, mil üzerine geçirilen honlanmış bir borusu, boruyu mil üzerine yataklayan rulmanları ve sızdırmazlık parçaları mevcuttur. Bu silindirin, klasik polyamid silindirden temel farkı şudur: Polyamid kılıf üzerine bombe verilmez. Bu silindir, makinenin çalıştığı her kuvvet değerinde kenar orta farkı oluşturmadan düzgün bir baskı elde edilmesini sağlar. Bunu sağlayan şişme silindirin içerisindeki basıncın kenar basınçlarına göre ayarlanabilir olmasıdır. Bu silindirin bulunduğu makinelerde klasik polyamidin de bulunduğu makinelerde olduğu gibi silindir uç kısımlarına monte edilmiş kenar pistonları mevcuttur.

Üçüncü silindir tipi ise içten pistonlu silindirlerdir ve bunlar nipko silindir olarak anılır. Bu silindirlerin yapısı da şişme silindirlerin yapısı gibi biraz karmaşıktır. Silindirin bir iç mili, mil üzerine geçirilen polyamid kılıfı, bir hat boyunca veya birbirine olan konumları 90 derece olan iki hat boyunca uzanan ve mil üzerine monte edilmiş çok sayıda piston, yataklama rulmanları ve sızdırmazlık ekipmanları mevcuttur. Bu silindir tipinde de polyamid kılıf üzerinde bombe bulunmaz. Bu silindirin bulunduğu makinelerde silindir uçlarında piston bulunmaz. Silindirlerin birbirine baskı uygulamasını polyamid silindir içerisindeki çok sayıda piston sağlar. Bu pistonların hangilerinin aktif olacağı makineden geçilecek kumaş enine göre seçilebilir. Bu makinelerde mil sabit durup polyamid kılıf mil üzerinde radyal yönde hareket eder. Bu yüzden bu silindir tiplerinin uç kısımların özel sızdırmazlık sistemi kullanılır.

Klasik polyamidli makinelerde silindir üzerinde bombe olduğundan bu makinelerde kenar orta farkı olmadan sadece bir kuvvet değerinde kumaş geçilebilir. Bu makineyi son derece kısıtlayan bir durumdur.

Şişme silindirli makinelerde kenar orta farkı olmadan her kuvvet değerinde kumaş geçilebilir. Fakat bu silindirler yapıları gereği sadece tek yöne doğru çalışabilir. Yani krom silindir ile temas ederek çalışan bir şişme silindir, ayrıca bir polyamid silindirle temas ettirerek çalıştırılamaz. Bu durumda kumaş krom ve polyamid silindirin arasından geçirilmek zorundadır. Polyamid polyamid veya polyamid kağıt tuşeleri elde edilemez.

İçten pistonlu nipko silindire sahip makinelerde polyamid silindir de tek yöne doğru radyal hareket ederek çalışır. Bu silindirin, şişme silindire göre avantajı 90 derece açı ile yerleştirilen bir krom ve bir polyamid silindire basarak çalışabilmesidir. Bu durumda hem krom polyamid hem de polyamid polyamid çalışma şekli elde edilebilir. Bu silindirin iki dezavantajı vardır. Birincisi, silindirin çalışma prensibi gereği alın sızdırmazlık sisteminde kısa sürede sıkıntılar çıkmasıdır. Bu silindir çok kısa sürede alın kısımlarından yağ kaçırmaya başlar. Bu da hem para kaybına hem kirliliğe hem de istenmeyen duruşlara sebebiyet verir. Şişme silindirlerde kullanılan alın sızdırmazlık sistemi, bu silindirlerde bulunan sisteme göre çok daha iyi durumda ve problemsizdir. İkinci dezavantajı ise 90 derece çalışan sistemin, eski klasik makinelere monte edilememesidir.

Nippol – II Silindiri

Polteks firmasının ürettiği ve Nippol – II olarak isimlendirdiği çift taraf sehim kontrollü silindirin içerisinde bir mil, mil üzerinde polyamid kılıf, mil üzerinde yerleştirilmiş ve 180 derece açı ile silindirin iki yanına silindir boyunca yerleştirilmiş çok sayıda piston ve sızdırmazlık ekipmanları ile yataklamalar mevcuttur. Bu silindirin bulunduğu makinelerde silindir uçlarında yine pistonlar mevcuttur. Her silindir yatakları arasında özel sınırlandırma parçaları bulunur. Bunlar yatakların ve silindirlerin birbirine belirlenen mesafede yaklaşmasını sağlar. Daha sonra silindir içerisindeki pistonlar devreye girerek kumaşın üzerine baskı uygulanmasını sağlar.

Polteks, bu proje ile getirdiği yeniliklerle alın sızdırmazlık sisteminde iyileştirmeler yaparak içten pistonlu silindirlerin alınlarında bulunan yağ kaçağı probleminin yaşanmasının önüne geçti. Ayrıca projede silindirin iki tarafında pistonlar bulunduğu için eski klasik makinelere montajı mümkündür.

İkinci yenilik son derece önemlidir. Çünkü bu sayede eski ve kullanım alanı çok sınırlı olan makinelerin, daha verimli ve alternatifli kullanımına olanak sağlanmış olur.

Bu sistem, kalenderleme prosesindeki önemli parametrelerden biri olan basıncın homojen ayarlanmasını, krom polyamid ile polyamid polyamid çalışma şekillerine sahip olunmasını ve bu özelliğin, eski makinelere de kazandırabilmesini sağlarken hem birçok firmanın yeni kalender yatırımına gerek kalmadan mevcut makinelerini daha düşük yatırım bedelleri ile modernize etmesine olanak sağlayacak hem de yurt dışına makine satışını kolaylaştırarak ülkeye giren dövizin artmasına olanak yaratacaktır.

Ayrıca bu sayede daha modern makinelere sahip olacak Türk üreticiler dünya pazarına daha kaliteli ürünler sunabileceklerdir.